Gordon Serfontein - Twoje nadpobudliwe dziecko. Poradnik dla rodzicĂłw, Ebooki
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Gordon Serfontein
TWOJE NADPOBUDLIWE DZIECKO
Poradnik dla rodziców
Przełożył Jacek Jankowski
Tytuł oryginału
THE HIDDEN HANDICAP
Prószyński i S-ka SA WARSZAWA 1999
Wydanie I
Konsultacja merytoryczna Krystyna Zielińska
ISBN 83-7180-539-X
Książkę niniejszą dedykuję mojej żonie Barbarze, która
pomogła mi w zrozumieniu wielu problemów związanych
z zaburzeniami koncentracji uwagi, a także moim dzieciom:
Sebastianowi, Susanne, Dorianowi, Christianowi i Arabelli,
którzy wiele mnie nauczyli.
Przedmowa
Moje zainteresowanie problemem trudności w uczeniu się wynika z wy-
konywanego przeze mnie zawodu, a moje własne bolesne doświadcze-
nia jeszcze je pogłębiły.
Rodzice noworodka nie zdają sobie sprawy, że ich dziecko kiedyś może
mieć poważne kłopoty w nauce, z prawdopodobieństwem wynoszącym
1:10. Dziecko może mieć problemy z przeliterowaniem wyrazów, czytaniem,
pisaniem, pamięcią, organizacją pracy, matematyką, koncentracją, językiem.
Co gorsza, wszystkie te problemy sÄ… zwykle zwiÄ…zane z bardzo trudnym za-
chowaniem dziecka.
Mimo dużej obecnie wiedzy na ten temat, wielu uczniów boryka się
w szkole z bolesnymi problemami, których przyczyny nie są jeszcze znane.
Nie jest sprawiedliwe to, że niektóre dzieci muszą włożyć dwa razy więcej
pracy, aby osiągnąć przynajmniej połowę sukcesu swoich kolegów. W do-
datku do takiego dziecka przyczepia siÄ™ etykietkÄ™ leniucha bez motywacji,
1
z którym są same kłopoty wychowawcze, i postrzega je jako osobę nie umie-
jącą żyć w społeczeństwie.
Życie rodziców takich dzieci również nie jest łatwe. Nie wiemy, co dzieje
się z naszym ukochanym dzieckiem; jesteśmy zasypywani lawiną drobia-
zgowych ćwiczeń, które musimy z nim wykonywać. Zaczynamy zajmować
się dietą, uczuleniem, zażywaniem witamin, noszeniem barwionych socze-
wek (Według jednej z teorii, wyjaśniającej przyczyny dysleksji, trudności z
czytaniem można usunąć lub przynajmniej zmniejszyć poprzez zmianę koloru liter
i ich tła. W tym celu na czas czytania zakłada się dyslektycznemu dziecku
kolorowe soczewki, zmieniające barwę widzenia, (przyp. tłum.) ), ćwiczeniami
gałek ocznych, ćwiczeniami ruchowymi i organizacją ko-
repetycji. Wszystkie te działania mogą pomóc w rozwiązaniu pewnej części
problemu, ale w pojedynkę stanowią niepełną odpowiedź. Powodują ponad-
to, że cała uwaga zostaje skupiona na dziecięcych słabościach i niepowodze-
niach. Dorośli potrafią przetrwać dzięki skrywaniu słabości i uwypuklaniu
swoich umiejętności. Nasze dzieci mają te same potrzeby i muszą umieć cie-
szyć się sukcesami, jeśli chcą być szczęśliwe i silne emocjonalnie.
Moim zdaniem, trudności w uczeniu się to problem bardzo złożony, po-
nieważ sukces w szkole w ogromnym stopniu zależy od zachowania, moty-
wacji, uczucia szczęścia, szacunku i rodzicielskiej presji. Rodzice czują się
zagubieni, potrzebują szerszego spojrzenia na dziecko i uświadomienia sobie,
jak problem dziecka wpływa na całą rodzinę. Rodzicom tym gorąco polecam
książkę doktora Serfonteina, która moim zdaniem jest lepsza od wszystkich
innych wydanych uprzednio na ten temat.
Znam Gordona od 10 lat i wciąż zdumiewa mnie jego ogromna znajomość
tematu oraz jego umiejętność rozumienia i pomagania rodzinom. Rodzice
dostrzegą, że ich dzieci zostały opisane z niezmierną dokładnością, i nie bę-
dą mieli cienia wątpliwości, że autor wykazuje zrozumienie i chęć pomocy.
Na samym końcu chciałbym podzielić się refleksją, jak wielu rodziców jest
bliskich odkrycia przyczyn swoich szkolnych niepowodzeń. Szkoła często
kojarzy się nam z poczuciem braku sukcesu, ale dzięki temu autorowi może-
my uchronić nasze dzieci przed podobnymi negatywnymi przeżyciami.
Dr Christopher Green,
ordynator Oddziału Rozwoju Dziecka,
The Children's Hospital,
Camperdown, Sydney
Spis treści
Przedmowa
Wprowadzenie
2
1. Co tkwi w nazwie?
2. Co to za dziecko?
* Koncentracja uwagi
* Poziom aktywności
* Popędliwość
* Koordynacja
* Pamięć krótkotrwała
* Nieustępliwość
* Inne cechy emocjonalne
* Model snu
* Apetyt
* Mowa
* Podsumowanie
3. SkÄ…d to siÄ™ bierze? - Do czego to prowadzi?
4. Zwracanie uwagi
5. Aktywność - za dużo czy za mało?
6. Impulsywność - czy to mnie dotyczy?
7. Koordynacja - chwianie siÄ™ i guzdranie
8. Mowa
9. Pamięć krótkotrwała - jednym uchem wpada, drugim wypada
10. Problemy osobiste - czarne czy białe?
* Nieustępliwość
* Poszanowanie własnej godności
* Depresja
* Niedojrzałość socjalna
11. Sen i apetyt
12. Trudności w uczeniu się
13. Podstawowe umiejętności - tradycyjne trzy R
* Trudności w czytaniu (dysleksja)
* Literowanie
* Pisanie
* Zdolności matematyczne
14. Szkoła
15. Diagnoza i wykrywanie
16. Sposoby działania
Terapia behawioralna
* Nauczanie wyrównawcze - zaangażowanie rodziców
* Terapia mowy i języka
* Terapia zajęciowa
* Kontrola dietetyczna
* Leczenie farmakologiczne
* Efekty działania
3
* Skutki uboczne
17. Umiejętne postępowanie i inne trzy R (rutyna, regularność, repetycja)
18. Specyficzne zachowania
Zaburzenia behawioralne
* Nagłe wybuchy złości
* Agresja
* Poszanowanie własnej godności
* Impulsywność
* Zaburzenia czasu koncentracji uwagi
* Ocena farmakoterapii
19. Zaburzenia koncentracji uwagi i rodzina nuklearna
* Ojciec i matka
* Matka
* Ojciec
* Rodzeństwo
20. Chłopiec to ojciec mężczyzny
Dodatek. Wskazówki praktyczne oraz zabiegi terapeutyczne
I. Trudności ze słyszeniem
* Odbiór słuchowy i rozumienie mowy
* Rozróżnianie za pomocą słuchu
* Pamięć słuchowa
II. Trudności z widzeniem 777
* Odbiór za pomocą wzroku
* Rozróżnianie za pomocą wzroku
* Pamięć wzrokowa
III. Trudności w poruszaniu się
* Koordynacja motoryki dużej
* Koordynacja motoryki małej
* Wizerunek ciała
IV. Problemy z położeniem w przestrzeni
V. Problemy z orientacjÄ… lewo/prawo
VI. Nadpobudliwość
VII. Rozpraszanie się oraz krótki czas koncentracji uwagi
Podziękowania
Wprowadzenie
4
Wszyscy rodzice troszczą się o rozwój swoich dzieci i wychowują je tak,
aby gdy dorosną mogły poradzić sobie z trudnościami życia. Dzieciom,
które mają w porównaniu ze swoimi rówieśnikami nierówne szansę na star-
cie w dorosłe życie/ okazujemy nie tylko współczucie, ale i konkretną pomoc,
np. w ośrodkach rehabilitacyjnych. Innymi słowy, dzieci w widoczny sposób
upośledzone, np. niewidome, niesłyszące, cierpiące na mózgowe porażenie
dziecięce lub umysłowo upośledzone, wywołują w nas współczucie, staramy
się im ulżyć w ich ciężkim losie, by mogły radzić sobie i cieszyć się pełnią ży-
cia.
Dziecko mające trudności w uczeniu się, zdaniem wielu osób, nie ma żad-
nych problemów ani wad. Normalnie wygląda, bawi się z dziećmi z sąsiedz-
twa i nie ma kłopotów z mową, wzrokiem ani ze słuchem. W związku z tym,
większość z nas uważa, że takie dziecko nie jest wcale upośledzone i nie wy-
maga szczególnej troski. Prezentuje ono jednak tzw. ukrytą ułomność.
Mimo że słowo "ułomność" ma wydźwięk pejoratywny, użycie go w tym
wypadku wydaje się wyjątkowo trafne. Jeśli przez ułomność rozumiemy
ograniczenie prawidłowego rozwoju dziecka, to dziecko mające trudności
w uczeniu się lub cierpiące na rozwojowe zaburzenia zachowań jest w po-
dobnym stopniu upośledzone jak dziecko z jakimikolwiek innymi zaburze-
niami rozwoju.
Jako ojciec dziecka z tego rodzaju ukrytą ułomnością jestem świadomy od-
rzucenia pojęcia rozwojowych trudności w nauce i zaburzeń zachowania
przez pewne grupy ludzi, szczególnie nauczycieli i lekarzy. Dla większości
z nich te dzieci nie są upośledzone, lecz jedynie w nieodpowiedni sposób
uczone, wychowywane czy trzymane w ryzach. Tak więc nieszczęśliwie się
składa, że ludzie którzy w pierwszej kolejności powinni przyjść z pomocą,
nie uznajÄ… problemu takich dzieci.
Napisałem tę książkę, aby podzielić się doświadczeniem nie tylko ojca, ale
i lekarza, który ma do czynienia z dziećmi dotkniętymi tego rodzaju zaburze-
niami rozwoju i z ich rodzicami borykajÄ…cymi siÄ™ z problemami swoich po-
ciech. Mam również nadzieję, że moje przemyślenia trafią do szerszego gro-
na odbiorców, m.in. do nauczycieli i lekarzy, aby lepiej zrozumieli stan,
w którym znajduje się duży odsetek naszych dzieci.
Rozwojowe trudności w uczeniu się i zaburzenia zachowania nie są rów-
nież dostrzegane przez rządzących państwami. Jeśli znaliby oni przyczyny
tych przypadłości, przeznaczono by niezbędne środki finansowe na pomoc
tym dzieciom. Jednak nawet w krajach rozwiniętych, z niezrozumiałych
względów, nie wdraża się odpowiednich programów i udogodnień, które
pomogłyby wychować dzieci z tego rodzaju problemami na pełnowartościo-
wych obywateli. Programy zapobiegawcze przyniosłyby również korzyści
w postaci redukcji kosztów związanych ze zwalczaniem przestępczości, po-
nieważ większość dzieci z problemami wychowawczymi staje się młodocia-
nymi przestępcami lub nieletnimi kryminalistami.
5
[ Pobierz całość w formacie PDF ]