Gimnastyka korekcyjna dla dzieci w wieku od 6 do 7 lat - Alina Górecka - Ploska, Masaż i rehabilitacja
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Ok�adk� i kart� tytu�ow� projektowa�aSabina U�ci�ska-SiwczukRyciny wykona�yMaria Bronicz-�ubka, Maria Zub, Ewa Marszal-DemianiukRedaktorAlina G�recka-PloskaRedaktor technicznyEl�bieta Dziedzic, Teresa WagnerISBN 83-02-05525-5(c) Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne Warszawa 1988Wydawnictwa Szkolne i PedagogiczneWarszawa 1995Wydanie IIPapier offset. U. III, 70 g 86* 122 cm7jmfiwieme nr 5828/94Rzeszowskie Zaklady GraficzneR./CSMU, ul. pik. L. Lita-Kuli 19.Spis tre�ciS�owo wst�pne 7Cz�� pierwszaPodstawy teorii, metodyki i organizacji korekty wy1. Gimnastyka kompensacyjna i korekcyjna we wsp�czesnym systemie szkol-nej kultury fizycznej oraz opieki lekarsko-higienicznej 91.1. Stan zdrowia populacji szkolnej i wynikaj�ce z tego zapotrzebowaniena gimnastyk� kompensacyjno-kerekcyjn� 91.2. Rodow�d gimnastyki kompensacyjno-korekcyjnej, podstawowe poj�ciai ich zakres 111.3. Podstawy prawne szkolnej korektywy i organizacja jej sysiemu .... 13l .4. Organizacja opieki zdrowotnej nad dzie�mi i m�odzie�� szkoln� 141.5. Cel i zadania gimnastyki kompensacyjno-korekcyjnej 222. Postawa cia�a cz�owieka w czasie jego rozwoju 233. Wybrane zagadnienia z anatomii i fizjologii postawy cia�a 263.1. Anatomiczne podstawy doboru �wicze� korekcyjnych 263.2. Fizjologiczne podstawy ruchu korekcyjnego 343.2.1. Wp�yw obci��enia i ruchu na uk�ad kostny i stawowy 353.2.2. Wp�yw ruchu i obci��enia na uk�ad mi�niowy 354. Posiawa prawid�owa, jej badanie i ocena 374. l. Kryteria oceny postawy 374.2. Uproszczone ogl�dziny ortopedyczne 384.3. Ocena metod� punktowania 434.4. Wzorce postaw nawykowych dzieci 6- i 10-letnich 454.5. Testy przesiewowe do wykrywania zaburze� uk�adu ruchu 464.2.S�owo wst�pneKsi��ka ta jest adresowana g��wnie do nauczycieli klas pocz�tkowych, chocia� mog� z niej korzysta� r�wnie� nauczyciele przedszkoli oraz nauczyciele wychowania fizycznego prowadz�cy zaj�cia kultury fizycznej lub korektyw� z dzie�mi klas I-III. Celem tej publikacji jest pomoc w prowadzeniu zaj�� w tych klasach, szczeg�lnie z dzie�mi z tendencjami do zaburze� w statyce cia�a lub z zaistnia�ymi ju� wadami postawy cia�a. A przecie� jest tych dzieci ju� w wieku 6 lat oko�o 30%.Mo�e by� ona r�wnie� przydatna dla prowadz�cych zaj�cia kom-pensacyjno-korekcyjne.W pierwszej cz�ci ksi��ka zawiera podstawy teoretyczno--organizacyjne �wicze� i zaj�� korekcyjnych. Druga cz�� obejmuje przyk�ady zestaw�w �wicze� prowadzonych r�nymi metodami i w r�nych warunkach. Poszczeg�lne jednostki zaj�� s� tak opracowane, �e je�li nauczyciel nie dysponuje w danej lekcji przyrz�dami, to przeprowadzenie wy��cznie pozosta�ych �wicze� mo�e stanowi� ca�o�� jednostki lekcyjnej. Oczywi�cie zwi�kszy� nale�y w takim przypadku liczb� powt�rze� wybranych �wicze�. Uzupe�nienie opracowania stanowi� przyk�ady form wsp�pracy ze �rodowiskiem opieku�czym dziecka, ze szkoln� s�u�b� zdrowia oraz nauczycielem kultury fizycznej.Tego rodzaju uj�cie tematu - powi�zania teorii z praktyk� - z jednej strony (dzi�ki podaniu gotowych konspekt�w zaj��) stwarza mo�liwo�� szybszego i lepszego startu w tworzeniu w�asnego warsztatu pracy korekcyjnej, z drugiej natomiast nie katechizuje pro-blemu. a dzi�ki om�wieniu podstaw teoretycznych (egzemplifikowanych praktyk�) zach�ca do w�asnych, tw�rczych inicjatyw i pracy w tej dziedzinie.W systemie szkolnej korektywy bardzo du�� rol� odgrywa prawid�owo�� realizacji procesu wychowania fizycznego, kt�ra zale�y w decyduj�cej mierze od nauczyciela prowadz�cego te zaj�cia. W klasach ni�szych jest to przede wszystkim specjalista nauczania pocz�tkowego. Od niego wiec - jego przygotowania do sterowania rozwojem fizycznym dziecka r�wnie� i wtedy, gdy zachodzi potrzeba kompensacji lub korekcji, zale�y stan zdrowia i rozwoju tego dziecka.Organizm 6-10-letniego dziecka charakteryzuje bardzo du�a plastyczno��, jest on podatny na wp�ywy zar�wno pozytywne, jak i negatywne. Szansy stworzenia w dziecku podwalin pe�nego zdrowia, sprawno�ci i odporno�ci nie wolno wi�c w tym wieku zaprzepa�ci�, gdy� to przecie� w znacznym stopniu warunkuje powodzenie w ca�ym jego �yciu.Nauczyciel w klasach I-III to nie tylko dydaktyk, lecz przede wszystkim pedagog, pedagog oddzia�uj�cy na dziecko codziennie i przez kilka godzin swoj� osobowo�ci�, stanowi�cy dla niego niepodwa�alny autorytet. Atuty te stwarzaj� mo�liwo�� du�ej skuteczno�ci oddzia�ywa� wychowawczych r�wnie� na rzecz zdrowia.Pomocna w tych dzia�aniach i u�atwiaj�ca ich przeprowadzenie jest du�a spontaniczna potrzeba wy�ycia ruchowego, charakterystyczna dla tego okresu rozwoju dziecka. Jego rado�� w czasie �wicze�, zabaw i gier ruchowych sprzyja formowaniu w�a�ciwych postaw1 i zachowa� gruntuj�c podstawy jego osobistej kultury fizycznej i zdrowotnej jako zamierzonego efektu poczyna� wychowawczych w tej dziedzinie.Mianem postawy okre�la R. Schneider ustalony stosunek do os�b, rzeczy, zjawisk i sytuacji, stosunek b�d�cy produktem do�wiadcze� intelektualnych i emocjonalnych. Cyl. za M. Demel: Pedagogika zdrowia. Warszawa 1980, WSiP, s. 117.Cz�� pierwszaPODSTAWY TEORII, METODYKIi ORGANIZACJI KOREKTYWY1. Gimnastyka kompensacyjna i korekcyjnawe wsp�czesnym systemie szkolnej kultury fizycznejoraz opieki lekarsko-higienicznej1.1. Stan zdrowia populacji szkolnej i wynikaj�ce z tego zapotrzebowanie na gimnastyk� kompensacyjno-korekcyjn�Je�eli zgodzimy si�, �e zdrowie jest dla cz�owieka jedn� z najwa�niejszych spraw �yciowych, to oczywisty b�dzie fakt konieczno�ci zabiegania o nie ju� od najwcze�niejszych lat �ycia, a szczeg�lnie okresu, w kt�rym znajduje si� ono pod wp�ywem zinstytucjonalizowanego oddzia�ywania, a wi�c szko�y. Przyczyna tego tkwi zar�wno w plastyczno�ci m�odego organizmu - co sprzyja uleganiu wp�ywom korzystnym i niekorzystnym, zar�wno pod wzgl�dem biologicznym, jak i wychowawczym - jak i w wi�kszej efektywno�ci wychowania zdrowotnego. Bowiem, jak m�wi M. Demel w Pedagogice zdrowia, "Nad zdrowiem trzeba pracowa� i praca ta ma charakter pedagogiczny. Chodzi bowiem o wykszta�cenie trwa�ych nawyk�w higieniczno-kulturalnych, odpowiednich postaw wobec zdrowia fizycznego i psychicznego, wreszcie o pewne kwantum wiedzy i umiej�tno�ci"1. Zabieg�w o zdrowie wymagaj� przede wszystkim osobnicy, kt�rzy maj� predyspozycje do zaburze� rozwojowych lub chor�b. Jak wobec powy�szego przedstawia si� stan zdrowia populacji szkolnej?1 Tam�e, S. 6.Odpowied� na to pytanie zawarta jest w wynikach bada� dotycz�cych ochrony zdrowia dzieci i m�odzie�y przeprowadzonych w latach 1976-1980 w ramach problemu w�z�owego MOiW oraz MZiOS pod kierunkiem pracownik�w Instytutu Matki i Dziecka. Jednym z zada� postawionych w tych badaniach by�o okre�lenie cz�sto�ci wyst�powania negatywnych zjawisk zdrowotnych. Kolejno�� ich rozpowszechnienia jest nast�puj�ca: na pierwsze miejsce wysuwaj� si� nieprawid�owo�ci narz�du �ucia, nast�pnie rozwoju psychoruchowego i uk�adu nerwowego, narz�du wzroku, narz�du ruchu i statyki cia�a, rozwoju fizycznego i stanu od�ywienia, uk�adu oddechowego i funkcji mowy. Je�eli chodzi o problem nas szczeg�lnie interesuj�cy, a wi�c statyk� cia�a, to: u 6-latk�w wymaga naszej szczeg�lnej uwagi 29,5% dzieci, z tego 21,4% stanowi pogranicze normy, a 8,1% stany patologii; w�r�d 10-latk�w zmniejsza si� og�lna liczba dzieci z odchyleniami do 23,5%, z tego jednak do 14,3% zmniejsza si� liczba przypadk�w z pogranicza normy na rzecz zwi�kszenia stan�w patologicznych do 9,2%'. Kierunek tych zmian utrzymuje si� r�wnie� u 14-latk�w. Oznacza to w praktyce, �e prawie co trzecie - czwarte dziecko wymaga pod wzgl�dem prawid�owo�ci statyki cia�a zwi�kszonej opieki i dzia�a� profilaktyczno-leczniczych, z kt�rych podstawowym jest gimnastyka kompensacyjno--k erekcyjna.Stwierdzenie tych fakt�w jest wa�ne, gdy� mimo �e odchylenia te nie eliminuj� dziecka z normalnej szko�y, to jednak zmniejszaj� jego sprawno�� szkoln� oraz ograniczaj� wyb�r dalszej nauki i przysz�ego zawodu - a wi�c rzutuj� na ca�e jego �ycie. Nale�y sobie tak�e zda� spraw� z tego faktu, �e cz�� wymienionych odchyle� od normy zdrowotnej, nie wyr�wnana w wieku rozwojowym, ujawnia si� w p�niejszych okresach �ycia w postaci trudnej do leczenia patologii, stanowi�c czo�owe pozycje w strukturze chorobowo�ci populacji ludzi doros�ych, jak np. oty�o�� i wczesna mia�d�yca, wczesne zmiany w narz�dzie ruchu czy w uk�adzie kr��enia.1 Wyniki �ych bada� opublikowane zosta�y w raporcie syntetycznym pt. Profil zdrowotny uczni�w rocznik�w bilansowanych populacji szkolnej z wybranych obszar�w kraju. J. Serejski. H. Cera�ska-Goszczy�ska, B. Ignar-Golinowska. M. Pu�torak. A. Florek. W: Ochrona zdrowia dzieci i m�odzie�y. Warszawa 1981, Instytut Bada� Pedagogicznych.10Z narz�d�w i uk�ad�w, kt�rych odchylenia ro/wojowe korygowane s� najskuteczniej �rodkami i metodami wychowania fizycznego, a w�a�ciwie gimnastyki korekcyjnej, najwa�niejszy jest narz�d ruchu, a szczeg�lnie statyka cia�a. Dlatego ten rodzaj zaburze� jest g��wn� domen� korektywy.1.2. Rodow�d gimnastyki kompensacyjno-korekcyjnej, podstawowe poj�cia i ich zakresJak ka�de zagadnienie z pogranicza, gimnastyka korekcyjna ma z�o�ony rodow�d: jedna jej cze�� korzeniami tkwi w dziedzinie kultury fizycznej, druga natomiast wywodzi si� z medycyny.Wychowanie fizyczne spe�nia wsp�cze�nie nast�puj�ce funkcje: stymulacyjn�, adaptacyjn�, kompensacyjn� oraz korekcyjn� (Gilewicz, Demel). Stymulacja dotyczy g��wnie pobudzenia rozwoju fizycznego dziecka, adaptacja ma s�u�y� jego lepszemu przystosowaniu si� do wymog�w �ycia. Kompensacja i korekcja, ze wzgl�du na to, �e stanowi� przedmiot naszego szczeg�lnego zainteresowania, wymagaj� nieco obszerniejszego om�wienia.Zgodnie z okre�leniem Demela "Kompensacja stanowi zorganizowany system bod�c�w dope�niaj�cych oraz antybod�c�w maj�cych wyr�wnywa� i r�wnowa�y� �lepe dzia�anie hiperadaptacji. Polega wi�c...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]